به کوشش عباس جوادی – Türki Meseller – Azeri Turkish Proverbs & Rare Words collected by Abbas Djavadi

ک kaf rss

کالاک

(0)
01/01/2024

ich کالاک = کمبوزه. کاف نخست نرم یا پس کامی تلفظ میشود، کاف دوم حتی نرم تر از آن، نزدیک به ح یا ح/خ مانند تلفظ مشابه آخرین آوای کلمه آلمانی kalak (Türkçede kelek)

کول

کول = (بر وزن یول، بُل، کاف نرم تلفظ میشود، مانند کیم) دسته گل یا هر سبزه و گیاهی همراه با ریشه اش، مثلا: یاسمن کولی kol

کوناز

کوناز (تلفظ ک پیش گامی مانند کیشی به معنی مرد، تلفظ و مانند سول به معنی چپ) = یک دنده، لجوج konaz

کَله پَرتَه وورماخ

کَله پَرتَه وورماخ = حرف های بی ربط میزند. kälä pärtä vurmax

کیف

کیف (در «کیف توتماخ») = نم شئی لرین اوستونده نازک قارچ طبقه سی. گندیدن، پوسیدن. kif tutmax

کِهَلماخ

کِهلماخ (کهلماق) = بی حس شدن، مثلا: بارماغیم کهلدی = انگشتم بی حس شد. kehälmax, kehälmaq

کاسب اوشاغی

کاسب اوشاغی اولمییاسان! (اولمییه سن!) = بچه آدم فقیر نباشی! در مواردی میگویند که خرج و قیمت یا به دست آوردن چیزی برای گوینده از نظر مالی خیلی بالا و هزینه دار باشد. Kasıb uşağı olmıyasan! (olmiyäsän!)

کردی

کردی (به فتح کاف) = کرت: زمین معین کوچک (مثلا در حیاط) برای زراعت؛ کاله. kärdi

کِه، کِهَلماخ

کِه= بی حس. کِهَلماخ = بی حس شدن (دست، پا)، مثلا: بارماغیم کِهَلدی=انگشتم بی حس شد. keh, kehälmax(max/maq)

کوف

کوف (با تلفظ میان کامی ک) = تاب (مثلا در کودکستان) Kuf

کاسیبین تازا پالتاری

کاسیپ تازا پالتار گییسه دییه للر هاردان تاپدون، دولتدی تازا پالتار گییسه دییه للر مبارک دی! Kasıp taza paltar giysä diyärlä hardan taptun, döwlätdi giysä diyällä mübaräkti!

قیژقیر qıjqır

قیژقیرماخ = فاسد شدن، گندیدن شیر، ماست، میوه، غذا، کپک زدن (در عین حال کوفلنماخ) qıjqırmax küflänmax

کیریش kiriş

کیریش (کهنه شده) = چسب

کاریخماخ، کیریخماخ karıxmax kırıxmax

کاریخماخ، کیریخماخ = دستپاچه شدن، بلاتکلیفی حس کردن، وقتی که آدم نمی داند چه کند و چه بگوید.

کیریخماخ

کیریخماخ = به اشتباه افتادن، عوضی انداختن (با تلفظ نرمکامی ک و تلفظ ی مانند ی در قیز به معنی دختر). مثلا: کیریخدیماحمد عوضینه علی نی چاغیردیم = اشتباه کردم، به جای احمد، علی را صدا زدم. kırıxmax

کوله

کوله= آدم قد کوتاه (تلفظ واو مانند گول به معنی گل). külä

بی کمال

بی کمال حمال اولار = کسی که کمال نداشته باشد، حمال می شود.

کوفلنماخ

کوفلنماخ (کوف-لن-ماخ)= گندیدن، فاسد شدن غذا، مثلا شیر، ماست، میوه (ن. قیژقیرماخ) küf-län-max  

کورلاماق، کورراماخ

کورلاماق، کورراماخ=(معنی لغوی: «کور کردن») مجازا به معنی ضایع کردن، خراب کردن (مثلا کاری، غذایی، برنامه و نقشه ای را). korlamaq, korramax

کولَه

کولَه = آدم قد کوتاه külä

کوف (اوچماق)

کوف (با تلفظ نرم کاف)- تاب (بازی کودکان) کوف اوشماخ= تاب بازی کردن  

كره نى

کره نئی: بوری کیمی بیر شئی, کومور ساماوارین باشینا قویولار کی کومورلری آلیشدیرسین .ساماوارین سویو ن قایناتسین…ایندی ده پیک نیک لرده کومور ساماوارین و كره نئى گؤرمك اولار (زز)  

کؤندم

köndäm کؤندم (به فتح دال)=من این لغت را تقریبا 45 سال پیش از روستائیان هشترود شنیدم به معنی متد، روش، طرز (همان یونتم که امروز در ترکی مدرن ترکیه به کار می برند. میگفتند «هر شئی ین بیر کوندمی وار یعنی هر چیز راه و روشی دارد. yöntem در تبریز هم به کار میرود دقیقا… ادامهٔ مطلب ›

یاغ یؤغورتداندی

یاغ یؤغورتداندی،یؤغورت یاغدان – کره از ماست بعمل اید و ماست از کره.

سولاری

سولاری بیر ارخه گئتمیر – آب آنها به یک جو نمی رود. کنایه از اینکه اختلاف عقیده و سلیقه دارند.

کار اشیتمز

کار ائشیتمز، یاراشدیرارـ کور گؤرمه ز ، قوراشدیرار – کر نمی شنود و جفت وجور می کند ، کور نمی بیند و سرهم می کند.

کاسبی

کاسبی دَوَه اوستونده بووَه سانجار(و یا: کاسبی، دوه اوستونده ایلان وورار) – آدم بی چیز (فقیر) را وقتی سوار شتر است، رتیل می گزد(ویا:آدم بدبخت اگر روی شتر هم باشد مار آن را نیش میزند).

گچی نین

گئچی نین (کئچی نین) قطوری بولاغین گؤزوندن سو ایچر – بز گر از سر چشمه آب می خورد.

کفنین جیبی

کفنین جیبی یوخدور – کفن جیب ندارد. منظور اینکه کسی مال دنیا را به آخرت نمیبرد.

کورا گئجه

کورا گئجه گوندوز بیردیر(و یا: کورا نه گئجه نه گوندوز) – کور را شب و روز یکسان است (برای کور شب و روز فرقی ندارد).

کور الله دان نه ایستر

کورآللاهدان نه ایستر ، ایکی گؤز بیری ایری بیری دوز – کوراز خدا چی میخواد دوتا چشم، یکی کج یک سالم.

کیشی

کیشی توپوردویون یالاماز(و یا: کیشی ده سؤز بیر اولار،کیشی سؤزونون اوستونده دورار) – مرد تفش را لیس نمیزند. نظیر: حرف مرد یکی است، مرد سر حرفی که زده میایستد.

کیشی قیزی

کیشی قیزی اولمایاسان ،کیشی قادینی اولاسان – دختر یک مرد بودن چندان خوب نیست، بهتر این است که زن یک مرد باشی.

کؤرپودن گئچنده

کؤرپو ده ن گئچه نده گؤت گؤته دَیمیشیخ – موقع رد شدن از روی پل، از ناحیه ی ماتحت به هم خورده ایم. اشاره به شخصی است که آشنای خیلی دوری محسوب میشود. فرستنده در فیس بوک: س.

کاسبی دوه اوسته بووه سانجار

کاسبی دوه اوسته بووه سانجار – ترجمه: درویش را روی شتر رتیل گزد. نشیر: محنت زده را ز هر طرف سنگ آید.

کاسب چراغین یاندیرار

کاسب چراغین یاندیرار، دولتلی نین حسابین گئده ر – ترجمه: درویش چراغ خود سوزد و حساب توانگران کند.

کاسب دَ ن تاپدی

کاسیپ ده ن تاپدی، قاب تاپاممادی – ترجمه: دانه پیدا کرد و ظرف پیدا نکرد.

کاسب کاسبیانه

کاسیپ کاسبیانه – نظیر: ارزان مناسب مال کاسب.

کاسیبین اوغلی

کاسبین اوغلی اولونجا دولتلی نین قولی اولاسان – ترجمه: بنده ارباب توانگر شدن به که فرزند پدری درویش بودن.

کاسیبین داناسی

کاسبین داناسی دولتلی نین تایاسینا باخار (ریاحی).

كساد بازارين گليرى

کساد بازارین گلیری اولماز – ترجمه: بازار کساد درآمدی ندارد.

كسىين اوزى

کسنین اوزونى، تیکن آغاردار – ترجمه: روی کسی را که می بُرد کسی سفید میکند که میدوزد.

كفگير

کفگیر قازانین تکینه دگیر – ترجمه: کفگیر به ته دیگ خورده.

كور توتدوغون بوراخماز

کور توتدوغون بوراخماز – کور آنچه را که گرفته دیگر ول نمیکند.

کاسیب اوشاغی

کاسب اوشاغی اولمییاسان! – نظیر: نداری است و هزار عیب!

کاسیپ دوواری

کاسبین دیواری آلچاق اولار – نظیر: چراغ مفلسی نوری ندارد.

کتک یین

کوتک ییه نین کیسه سیندن گئده ر – ترجمه: هر که کتک خورد از کیسه اش رفت.

کند ندیر

کت (کند) ندور، قند ندور؟ – ترجمه: ده کجا و قند کجا؟ یا: ده رفتن و قند همراه بردن؟

کند یوخدی

کت (کند) یوخدی که باشینا بلا گلمه سین – ترجمه: دهی نیست که دچار بلا نشده باشد.

کچل باشیما ساققیز

کچل باشیما سقیز سالمیسان یا کور گؤزومه داری؟ مراد آنکه چرا بیخود منت میگذاری؟