گ gaf 
گورولداماخ
گورولداماخ (تلفظ سخت کامی گ) = غُرّیدن، صدای بلند تولید کردن (مثلا: گؤی گورولدادی = آسمان در اثر رعد و برق غُرید. guruldamax (g sesi yumuşak g)
اَینیمه گییدیم
اَینیمه گییدیم = به تنم پوشیدم. اینینه اولمور = اندازه تنش نیست. Äynimä giydim.
گوجنماخ
گوجنماخ = زورزدن، برای انجام کاری نیروی مضاعف مصرف کردن. gücänmax, gücänmäk
گئجه سووا گئدن چوخ اولار
گئجه سووا گئدن چوخ اولار = نحت اللفظی: شب خیلی ها میگویند به آب خواهند رفت). در دهات که صبح زود قبل از طلوع آفتاب بیدار میشوند و «به آب میروند» تا آب مزرعه ها را تقسیم کنند، شب صحبت میکنند که چه کسی باید صبح زود بلند شود و «به آب برود». آن وقت… ادامهٔ مطلب ›
من ئولی گؤزی جیرماخلامیشام؟
من ئولی گؤزی جیرماخلامیشام؟ (تحت اللفظی:) مگر من چشم مرده را چنگ زده ام؟ به معنای: مگر چه چیز من از دیگران کم است؟ Män öli gözi cırmaxlamışam?
گیرده
گیرده = گِرد، ن. گیردکان (گردو). girdä
-گیل
-گیل- = پسوندی است که بعد از نام های خاص اشخاص (یا نام حانوادگی آنها) می آید و گروه وابسته (خویشاوندان یا دوستان و همکاران) آن شحص یا خانواده معنا میدهد، مانند: بابک گیل (بابک و خانواده اش، دوستان و نزدیکانش). -gil
قاباخدان گلنلیخ ائلماخ
قاباخدان گلنلیخ ائلماخ = دست پیش (را گرفتن)، اصطلاحا به این معنا که کسی گناه کاری را که مرتکیب شده، قبل از آنکه موضوع مطرح شود، به گردن طرف مقابل یا کس دیگری بیندازد. qabaxdan gälänlıx elämax
گیجیک
گیجیک = حسادت، رشک. گیجیک ائله ماخ، گیجیکلنماخ =حسد بردن، حسادت ورزیدن. gicik, giciklänmax, gicik elämax
گیلَه
گیلَه = دانه، قطره (آب)، مردمک چشم gilä
گؤدَنسیز
گؤدنسیز = نامعقول (ریشه گؤدن) به تهیه کننده این مجموعه معلوم نیست. gödänsiz
گؤنی قالین
göni qalin (uzun a) گؤنی قالین = پوست کلفت (تحت اللفظی: چرم کلفت)، یکدنده لجباز.
قره گؤزلی
قره گؤزلی (یا قره گؤز) = عزیز دل qärägözli
عزیز گرامی
عزیز گرامی = (تلفظ گرامی به صورت گیرامی، آ طولانی) عزیز دردانه. äziz-girami
گون ها طرفدن چیخیپ؟!
گون ها طرفدن چیخیپ؟! = آفتاب از کدام طرف درآمده؟! به معنای «چه عجب!» Gün ha täräfdän çıxıp?!
گؤز قولاخ اولماخ
بیر نفره، بیر شئی یه) گؤز قولاخ اولماخ = تحت اللفظی (به کسی یا چیزی) چشم و گوش بودن به معنی مواظب و مراقب کسی یا چیزی بودن تا اتفاق بدی به او (یا آن) نیفتد. (در تلفظ واقعی بین مردم این واژه ها پشت سر هم تلفظ می شوند و به این ترتیب مثلا… ادامهٔ مطلب ›
خوش گولش
خوش گولَش = (انسان) خوشرو، خوش برخورد، خوش مشرب. xoş-güläş (insan)
ظلمات داشی
ظلمات داشیدی، گوتورن ده پئشماندی، قویان دا = سنگ ظلمات است، هم کسی که بلندش میکتد پشیمان است، هم کسی که سر جایش میگذارد. Zülmat daşıdi, götüren de peşmandi, qozan da.
گؤی گؤیرنتی
گؤی گویَرَنتی (گؤوَرَنتی) = هر نوع گیاه، گیاهان، معمولا به عنوان اسم جمع برای سبزی های خوردنی به کار میرود. Göy-göyäränti (göy-göväränti)
گیرده لماخ
گیرده لماخ = (تحت اللفظی: چیزی را بصورت گِرد در آوردن). (چیزی و موضوعی را) ماست مالی کردن، چیزی گفتن و در واقع چیزی نگفتن. girdälämax
گؤزدن ایراخ
گؤزدن ایراخ (ایراق)! = از چشم (نظر) بد به دور! (همچنین ن.: گؤز دیمه سین!) gözdän irax (iraq)! göz däymäsin!
منی گؤرور، لال اولور
منی گؤرور لال اولور، تاتی گؤرور بلبل اولور=مرا که می بیند زبانش بند میشود، تات را که می بیند مثل بلبل میشود. (میاندوآب-شاهین دژ) Mäni görür lal olur, tatı görür bülbül olur.
گول بَه سر
گول به سر (گل بسر) = اصطلاحا به خیار نورس و معمولا کوچک گفته می شود که گل آن هنوز بر سرش باقی مانده باشد. gülbäsär
گؤز دَیمه سین
گؤز دَیمه سین! = از چشم (نظر) بد به دور! همچنین ن.: گؤزدن ایراخ (ایراق)! göz däymäsin! gözdän irax!
گؤزوم سو ایچمیر
گؤزوم سو ایچمیر (یا: ایشمیر) = (به شخصی، در مورد چیزی و کار یا نقشه ای) خوشبین نیستم، امیدی ندارم، فکر نمیکنم. (معنای تحت اللفظی: «چشمم آب نمی خورد.») Gözüm su içmir
گیلِی لَنماخ
گیلِی لَنماخ، گیلی لیخ ائله ماخ = گِله کردن، گله گزاری نمودن، شکایت (معمولا غیر مستقیم و محتاطانه از کسی کردن). Gileylänmax, gileylıx elämax
قارنی توخ
قارنی توخ، گؤزی آج (آژ) = شکمش سیر است و چشمش گرسنه. Qarnı tox, gözi aj.
گؤز گؤرمسه
گؤز گؤرمسه اوز اوتانماز = تا به چشم خود نبیند شرمنده نمی شود Göz görmese, üz utanmaz
گوداز
گوداز (گ با تلفظ سخت کامی، احتمالا از واژه «گداز»، گداختن)=مهلکه، موقعیت و وضعیت خطرناک و نا مساعد، در اصطلاحاتی مانند: (بیرینی) گودازا وئرمک (وئرماخ)، گودازا قویماق (قویماخ)=کسی را به خطز انداختن، در وضع خطرناک و نامساعد قرار دادن. عجب گودازا دوشموشوخ=عجب به وضع (بدی) افتاده ایم. gudaz, gudaza düşmax, (birini) gudaza qoymax, äcäb gudaza… ادامهٔ مطلب ›
گرنشماخ
گرنشماخ = کش و قوس کردن، کش و قوس رفتن gärnäşmax
گؤینه مگ
گؤینه ماخ=احساس سوزش کردن. بیشتر در مورد سوزش معده، پوست و یا دندان به کار می رود. göynemek
گیرده کان
گیرده کان (گردکان)=گردو girdekan
گیجیک ائله مک
گیجیک ائله ماخ و یا گیجیکلنماخ (شکل دوم در میان مردم آذربایجان ایران کمتر رایج است)=حسودی کردن، مثلا شما کسی را می بینید که دندان های سفیدی دارد و می گوئید: دیشلرینی گوردوم، گیجیک ائله دیم (بدون کار برد ادات «را» و یا «به»). gicik elemax
گزمه‌گه غریب اؤلکه
گزمه‌یه غریب اؤلکه، اؤلمه‌یه وطن یاخچی: کشور غریبه برای گردش خوب است، وطن برای مُردن (هر قدر می خواهی در غربت بگرد، اما برای مردن وطن مناسب ترین جاست)
گوداز
گوداز (گداز) در کاربرد همراه با افعال کمکی قویماق و یا وئرمک: (بیر شخصی) گودازا قویماق و یا گودازا وئرمک= کسی را با خطر روبرو کردن، در وضع حساس و خطرناک و یا غیر مترقبه و ناخوشایند قرار دادن güdaz ———– گوداز (اسم) 1- عذاب ، جزا 2- دام ، تله گودازا قویماق : لو… ادامهٔ مطلب ›
گئچی سنه قوربان
گئچی سنه قوربان دی اما دری سی یوز مین تومن – بزه فدای سرت (قابلی ندارد) ولی پول پوستش 100هزار تومان میشود. این ضرب المثل در نکوهش تعارفات بیجا کاربرد دارد.
گچی نین
گئچی نین (کئچی نین) قطوری بولاغین گؤزوندن سو ایچر – بز گر از سر چشمه آب می خورد.
گلین آناسی
گلین آناسی آش باشی، ارین آناسی داش باشی – مادر عروس سر سفره مینشیند، مادر شوهر خاک بسر است. مراد آنکه مادر عروس گل سر سبد است در حالیکه مادر شوهر را دوست نمیدارند.
گؤزونی يومدی
گؤزونی يومدی، آغزينى آچدى (آشتی) – چشمانش را بست و دهانش را گشود. مراد آنكه هر چه بدهانش ميرسيد گفت بدون آنكه رعايت شخص و يا چيزى را بكند.
گتير گؤروم
گتير گؤروم دستماليندا نئيين وار! – مراد آنكه نشان بده كه واقعا چه دارى و يا چه كارى كرده اى تا ببينيم!
گولمه قونشووا
گولمه قونشووا ، گلر باشووا – به همسایه نخند ، بر سر خودت هم میاید.
گئدیب حاماما
گئدیب حاماما ،اولوب شاماما – رفته حمام و تر و تمیز و معطر شده.
گاه شله ننه نی باسار
گاه شله ننه نی باسار، گاه ننه شله نی – نظیر: گهی پشت زین و گهی زین به پشت.
گتیر باغلا دیلیمه
گتیر باغلا دیلیمه – ترجمه: بیا ببند به زبانم. عینا در نزد فارسی زبانان رایج و از مثنوی مولانا جلال الدین ماخوذ است.
گتیرنده ایل گتیری
گتیرنده ایل گتیری، یئل گتیری، سئل گتیری – به معنای: وقتی بخت میاید از هر طرف میاید.
گئچی جان هاییندا
گئچی جان هاییندا، قصاب پی آختاریر – ترجمه: بز در فکر جان است و قصاب بفکر پیه.
گئچی هاندا بیز هاندا
گئچی هاندا بیز هاندا – نظیر: ما کجائیم در این بحر تفکر تو کجائی!
گئچینی گئچی آیاغیندان آسارلار
گئچینی گئچی آیاغیندان آسارلار، قویونی قویون آیاغیندان (علیقلی دهخوارقانی) – نظیر: کار هر کس پا پیچ خودش میشود.
گئچینین بوینوزی گیجیشنده
گئچینین بوینوزی گیجیشنده سورته ر چوبانین دگنه گینه – نظیر: اجل سگ که میرسد نان چوپان را میخورد.
امثال و لغات ترکی آذری 
آخرین نظر ها